24 فوریه 2023- محققان علائم اولیه ی آسیب را در چشم قبل از شروع دیابت نوع 2 شناسایی کرده اند که نشان می دهد ممکن است عوارض مرتبط با دیابت، قبل از تشخیص دیابت و در دوره ی پیش دیابت شروع شوند.

مطالعه ای که توسط محققان بیمارستان زنان و بریگهام، دانشکده پزشکی هاروارد و پردیس سلامت گوتینگن انجام شد، تحقیقات قبلی در مورد نقش قند در شروع آب مروارید دیابتی را به چالش کشانده است.

آب مروارید که به کدر شدن عدسی چشم اطلاق می شود، اولین علت نابینایی در سراسر جهان است و یکی از عوارض شایع دیابت نوع 2 می باشد.

فرضیه فعلی، در مورد مکانیسم ایجاد آب مروارید "فرضیه قند" است که می گوید با افزایش غلظت قند در عدسی چشمان افراد مبتلا به دیابت، مولکول گلوکز به یک مولکول الکل قندی به نام سوربیتول تبدیل می شود که باعث ایجاد تغییرات ساختاری در عدسی چشم می گردد و این تغییرات قبل از ایجاد آب مروارید ایجاد می شوند.

در حالی که صحت این فرضیه ثابت نشده است، محققان به ندرت این نظریه را به دلیل ماهیت قابل درمان آب مروارید، بررسی کرده اند.

دكتر علی حافظی مقدم از دانشکده ی پزشکی هاروارد، می گوید: یک نظریه می تواند تا مدت ها زنده بماند اگر به چالش کشیده نشود. برای بیش از نیم قرن، فرضیه قند توضیحی را برای چگونگی کدر شدن عدسی، زمانی که محققان قند خون حیوانات را به طور آزمایشی افزایش دادند، ارائه نمود، اما لزومی ندارد که مکانیسم ایجاد آب مروارید در انسان نیز به همین شکل باشد.

تیم دکتر حافظی مقدم برای کشف ریشه‌های آسیب بافتی در دیابت، از مدل‌های سنتی آزمایشگاهی موجود استفاده نکردند. در عوض، مطالعات خود را بر روی موش صحرایی علف نیل انجام دادند، مدلی که آنها در مطالعات پیشین گزارش دادند که زمانی که در اسارت نگه داشته می شود، به طور خود به خود به دیابت نوع 2 مبتلا می گردد که بسیار مشابه با دیابت نوع 2 در انسان است.

فناوری تصویربرداری پیشرفته مورد استفاده در این مطالعه به محققان کمک کرد تا برای اولین بار ریز ضایعات نقطه مانندی را ببینند که بدون این روش تصویربرداری قابل مشاهده نبودند. اینجاست که فناوری پیشرفته پزشکی به ایجاد بینش های مکانیسمی جدید کمک می کند.

میکرو ضایعات تازه پیدا شده، قبل از همه ی اشکال آب مروارید دیابتی ایجاد می شوند. اما به طور غیرمنتظره ای در تقریباً نیمی از حیوانات، این ریز ضایعات قبل از ایجاد هایپرگلایسمی در حیوانات ظاهر شدند.

دکتر احسان رعنایی پیرمرادان، نویسنده ی همکار این مقاله، گفت: معلوم شد که پیچیدگی بروز آب مروارید بیشتر از آن چیزی است که فرضیه شکر بتواند توضیح دهد.

او افزود: ما سلول های ایمنی را در مجاورت لنز و در کپسول لنز پیدا کردیم. این امر تمرکز ما را به سمتی کاملاً جدید جلب کرد.

محققان تشخیص دادند که سلول های ایمنی از ساختارهای تخصصی در چشم به نام اجسام مژگانی به سمت عدسی مهاجرت می کنند و در مناطق، که سلول‌های ایمنی از کپسول عدسی عبور می ‌کنند، سلول‌های اپیتلیال که به طور معمول سطح داخلی کپسول عدسی را می ‌پوشانند، هویت خود را تغییر داده و رفتار متفاوتی را نشان می دهند.

این تغییرات، که به آن تبدیل اپیتلیال-مزانشیمی (EMT) نیز گفته می شود، با رشد ظاهراً سازماندهی نشده سلولی، مرگ سلولی و مهاجرت سلولی به داخل بدنه ی عدسی همراه بود. در برخی از مناطق، سلول های تازه تبدیل شده به سادگی موقعیت اصلی خود را خالی کرده و به داخل عدسی راه پیدا کردند.چنین تغییرات سلولی، هر چند در ابعاد کوچک، به طور قابل توجهی عملکرد لنز را به خطر می اندازد.

دکتر حافظی مقدم گفت: مطالعه ما سؤالات هیجان انگیز جدیدی را مطرح می کند که در تحقیقات آینده بر آن تمرکز خواهیم کرد.ما باید درک کنیم که چرا سلول‌های ایمنی و سلول‌های اپیتلیال عدسی، قبل از اینکه قند خون از حد طبیعی بالاتر برود، چنین رفتاری را انجام می ‌دهند.

دکتر حافظی مقدم افزود: این امر ما را به درک اینکه چرا ممکن است عوارض دیابت در مرحله پیش دیابت شروع شود، نزدیک ‌تر می‌کند.ما می‌توانیم شروع به جستجوی چگونگی جلوگیری از ابتلا به آب مروارید و سایر عوارض در سایر نقاط بدن در افراد مبتلا به دیابت، کنیم.

دکتر حافظی مقدم در پایان خاطرنشان کرد: در حالی که امروزه آب مروارید به راحتی با جراحی قابل رفع است، اما این روش با خطر بروز عوارضی همراه است.با توجه به اینکه بیش از 500 میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دیابت هستند، نیاز فوری به تلاش برای یافتن راه‌های غیرجراحی برای پیشگیری، کند کردن یا حتی معکوس کردن این عارضه وجود دارد. شاید روزی بتوان از انجام این جراحی ها به طور کلی اجتناب کرد و این مستلزم بازگشت به اصول اولیه است.

نتایج این تحقیق در مجله علوم بیومدیکال منتشر شده است.

منبع:

https://diabetestimes.co.uk/new-imaging-technology-reveals-role-of-immune-cells-in-early-diabetic-cataract-development/